กัณฑ์ทานกัณฑ์

ททมาโน ปิโย โหติ ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก ยิ่งให้ยิ่งได้ ยิ่งหวงยิ่งอด เราไม่หวงเราไม่อด หมดเดี๋ยวก็มา

ทานกัณฑ์

ข้อคิดประจำกัณฑ์ กัณฑ์ทานกัณฑ์ พระเวสสันดรพระราชทานม้าและราชรถ แก่พราหมณ์ที่ตามมาขอนอกเมือง    1. ความรักของแม่ – ความห่วงของเมีย ,  น้ำตาแม่ – น้ำใจเมีย    2. โทษทัณฑ์ของการเป็นหม้าย  คือ ถูกประณาม หยามหมิ่น อาจถึงจบชีวิตด้วยการก่อกองไฟให้ รุ่งโรจน์แล้วโดดฆ่าตัวตาย    3. เพื่อประโยชน์สุขส่วนรวม พึงยอมเสียสละประโยชน์สุขส่วนรวม    4. ยามบุญมีเขาก็ยก ยามเมื่อตกเขาก็หยาม ชีวิตมีทั้งชื่นชมและขมขื่น ทำดีจะให้ถูกใจคนทั้งโลกเป็นไปไม่ได้  ความย่อ กัณฑ์ที่ 3 ทานกัณฑ์ มี 209 พระคาถา  เมื่อพระนางผุสดี  ทรงทราบว่า พระเวสสันดรโอรส ถูกประชาชนกล่าวโทษว่าพระราชทานช้างปัจจัยนาคเป็นทาน และถูกลงโทษให้เนรเทศจากพระนครสีพีก็พระทัย รีบเสด็จมาพบพระเวสสันดรและนางมัทรี ปรับทุกข์กันอยู่ ก็ทรงพระกันแสง โศกาอาดูร แล้วเสด็จเข้าเฝ้าพระเจ้ากรุงสัญชัย ทูลขอประทานอภัยโทษก็ไม่สำเร็จ ด้วยท้าวเธอตรัสว่า ให้เนรเทศ ตามกฎของธรรมศาสตร์ราชประเพณี ครั้นพระนางผุสดีทรงสดับก็จำนน ก่นแต่โศกร่ำไรรำพันมากมายตามวิสัยมารดาที่รักบุตร ตลอดสาวสนมกำนัลนาง และประชาชนที่รักใคร่ พากันอาลัยทั่วหน้า รุ่งขึ้นได้เวลา พระเวสสันดรก็ทรงบริจาคสัตสดกมหาทาน คือ การให้ครั้งใหญ่ โดยกำหนดไว้สิ่งละ 700 คือ 1.  ช้าง  700  เชือก           2.  ม้า  700  ตัว           3.  โคนม  700  ตัว           4.  รถ  700  คัน           5.  นารี  700  คน           6.  ทาส  700  คน           7.  ทาสี  700  คน           8.   สรรพวัตถาภรณ์ต่างๆ อย่างละ  700           9.  ที่สุดแม้สุราบาน  ก็ได้ประทานแก่นักเลงสุรา เสร็จแล้วก็ทรงพานางมัทรี  ไปทูลลาพระชนก และพระชนนีเพื่อออกไปบำเพ็ญพรตอยู่เขาวงกต พระเจ้าสัญชัยขอให้พระนางมัทรี พระชาลี และนางกัณหาอยู่ พระนางมัทรีไม่ยอมอยู่ ทั้งไม่ยอมให้ลูกอยู่ด้วยเป็นอันถูกเนรเทศด้วยทั้งหมด รุ่งขึ้นพระเวสสันดร พระนางมัทรี พร้อมด้วยพระโอรสทั้งสองก็เสด็จ ทรงม้าพระที่นั่งเสด็จออกจากนคร  บ่ายพระพักตร์เข้าสู่ไพร ก่อนที่จะละพระนครไป  ทรงหันกลับมามองพระนครด้วยความอาลัย แล้วก็เสด็จประเวศ ยังไม่ทันพ้นเขตชานพระนคร  ก็ทรงประทานม้าและรถแก่พราหมณ์ที่วิ่งตามมาทูลขอ  และต่างองค์ก็ทรงอุ้มพระโอรสดำเนินเข้าไป โดยตั้งพระทัยไปเขาวงกต จบความย่อ ปี่พาทย์ทำเพลงพญาโศก อานิสงส์ ผู้บูชากัณฑ์ทานกัณฑ์   จะบริบูรณ์ด้วยแก้วแหวนเงินทอง ทาส ทาสี และสัตว์สองเท้าสี่เท้า ครั้นตายแล้วจะได้ไปเกิดในฉกามาพจรสวรรค์ มีนางเทพอัปสรแวดล้อมมากมาย  เสวยสุขอยู่ในปราสาทแล้วด้วยแก้ว 7 ประการ