กัณฑ์จุลพน

ททมาโน ปิโย โหติ ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก ยิ่งให้ยิ่งได้ ยิ่งหวงยิ่งอด เราไม่หวงเราไม่อด หมดเดี๋ยวก็มา

จุลพน

ข้อคิดประจำกัณฑ์  กัณฑ์จุลพน ชูชกชูกลักพริกโกหกพรานเจตบุตรว่า เป็นกล่องใส่สาสน์ของพระเจ้ากรุงสญชัย    ๑.  มีอำนาจหากขาดปัญญาย่อมถูกหลอกได้ง่าย    ๒.  คนโง่เป็นเหยื่อของคนฉลาด    ๓.  ไว้ใจทาง  วางใจคน  จะจนใจตัว  ความย่อ กัณฑ์ที่ 6 จุลพน มี 35 พระคาถา เจตบุตรพราน  นายด่านประตูป่า  ฟังคารมชูชก  หลงเชื่อพอใจ  เลื่อมใสนับถือ ยำเกรง ถึงกับเสียสละอาหาร ต้อนรับเลี้ยงดูชูชกเต็มที่ แล้วก็พาชูชกไปยังต้นทางชี้บอกให้ชูชกกำหนดหมายภูเขา  และป่าไม้กับพรรณาความงามนานาพฤกษชาติสร้างความยินดีให้มีกำลังใจหายสะดุ้งหวาดกลัวภัยในป่า  ทั้งบอกระยะทางที่จะไปพบอาศรมฤาษี  ซึ่งเป็นดุจสถานีที่พักในการเดินทางคราวนี้  และจะได้รับความปราณีจากอจุตดาบสบอกทางให้ต่อไป  จนถึงอาศรมของพระเวสสันดร จบความย่อ ปี่พาทย์ทำเพลงคุกพาทย์ อานิสงส์ ผู้บูชากัณฑ์จุลพน  แม้จะบังเกิดในปรภพใดๆ  จะเป็นผู้สมบูรณ์ในสมบัติบริวาร จะมีอุทยานอันดารดาษดอกไม้หอมตลบไป  แล้วจะมีสะโบกขรณี  อันเต็มไปด้วยปทุมชาติ  ครั้นตายไปแล้ว  ก็ได้เสวยทิพย์สมบัติในโลกหน้าสืบต่อไป