นิทานชาดก พระเจ้า 500 ชาติ

ททมาโน ปิโย โหติ ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก

ยิ่งให้ยิ่งได้ ยิ่งหวงยิ่งอด เราไม่หวงเราไม่อด หมดเดี๋ยวก็มา

นิทานชาดก พระเจ้า 500 ชาติ

เรื่อง พ่อค้าเกวียนผู้รู้ธรณีวิทยา 

            
พระเจ้า 500 ชาติ ( ชาติก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ )
1. พรหม 1 ครั้ง

2. พระอินทร์ 17 ครั้ง
3. เทวดา 44 ครั้ง
3.1 รุกขเทวดา 30 ครั้ง
3.2 เทวดาทั่วไป 7 ครั้ง
3.3 เทพบุตร 3 ครั้ง
3.4 สมุทรเทวดา 3 ครั้ง
3.5 อากาศเทวดา 1 ครั้ง.
4. มนุษย์ชั้นสูง 184 ครั้ง คือ
4.1 จักรพรรดิราชาและพระราชา 44 ครั้ง
4.2 พระโอรสของพระราชา 23 ครั้ง
4.3 พราหมณ์ พราหมณ์มหาศาล 38 ครั้ง
4.4 อาจารย์ทิศาปาโมกข์ 18 ครั้ง
4.5 ปุโรหิต 15 ครั้ง
4.6 อำมาตย์ มหาอำมาตย์ 15 ครั้ง
4.7 บัณฑิต 12 ครั้ง
4.8 ราชเสวก 10 ครั้ง
4.9 พระยา 5 ครั้ง
4.10 ราชครู 2 ครั้ง
4.11 พนักงาน 1 ครั้ง
4.2 เจ้าหน้าที่ป่าไม้ 1 ครั้ง
5. มนุษย์ทั่วไป 80 ครั้ง คือ
5.1 เศรษฐี / บุตรเศรษฐี / กฎุมพี 30 ครั้ง
5.2 พ่อค้า 16 ครั้ง
5.3 กุมาร 6 ครั้ง
5.4 คนจนเข็ญใจ 4 ครั้ง
5.5 ชาวนา 3 ครั้ง
5.6 มาณพ 3 ครั้ง
5.7 จัณฑาล 3 ครั้ง
5.8 โจรและนายโจร 3 ครั้ง
5.9 คนสอนช้าง 2 ครั้ง
5.10 หมองู 1 ครั้ง
5.11 ช่างทอง 1 ครั้ง
5.12 ช่างหม้อ 1 ครั้ง
5.13 ช่างตัดผม 1 ครั้ง
5.14 นายขมังธนู 1 ครั้ง
5.15 คนตีกลอง 1 ครั้ง
5.16 นักเลงสุรา 1 ครั้ง
5.17 นักกระโดด 1 ครั้ง
5.18 คนงาน 1 ครั้ง
5.19 ประชาชนทั่วไป 1 ครั้ง
5.20 อาจารย์ดีดพิณ 1 ครั้ง
5.21 ออกบวช 66 ครั้ง

- พระดาบส 40 ครั้ง
- ฤษี 25 ครั้ง
- ปริพาชก 1 ครั้ง.

6. เดรัจฉาน 114 ครั้ง
6.1 สัตว์ป่า
- วานร / วานรเผือก / พระยาวานร 16 ครั้ง
- ราชสีห์ พระยาราชสีห์ 9 ครั้ง
- เนื้อทรายทอง พระยาเนื้อ 8 ครั้ง
- ช้าง / ช้างแก้ว
พระยาช้าง / พระยาช้างเผือก 7 ครั้ง
- สุนัขจิ้งจอก 2 ครั้ง
- กวาง / กวางทอง 2 ครั้ง
- พระยาหนู 2 ครั้ง
- กระบือ 1 ครั้ง
- กระต่าย 1 ครั้ง
- กบ 1 ครั้ง.


6.2 สัตว์บ้าน

- ม้า / พระยาม้า 4 ครั้ง
- โค / โคอุสภะ 4 ครั้ง
- สุกร 1 ครั้ง
- สุนัขบ้าน 1 ครั้ง.
6.3 สัตว์ปีก
- หงส์ / พระยาหงส์
หงส์ทอง / พระยาหงส์ทอง 8 ครั้ง
- พระยานก 3 ครั้ง
- นกกระจาบ 3 ครั้ง
- นกยูง / นกยูงทอง 3 ครั้ง
- พระยากา 2 ครั้ง
- นกสุวโปดก 2 ครั้ง
( นกแก้ว หรือ นกแขกเต้า )
- พระยาครุฑ 2 ครั้ง
- พระยาไก่ / พระยาไก่ป่า 2 ครั้ง
- นกดุเหว่า 2 ครั้ง
- นกหัวขวาน 2 ครั้ง
- นกกระทา 2 ครั้ง
- นกจากพราก 2 ครั้ง
- พระยานกออก 1 ครั้ง
- นกกาน้ำ 1 ครั้ง
- นกขมิ้น 1 ครั้ง
- นกมูลโค 1 ครั้ง.
6.4 สัตว์เลื้อยคลาน
- ตะกวด ( เ *** ้ย ) / พระยาเ *** ้ย 3 ครั้ง
- พระยานาค 3 ครั้ง.
6.5 สัตว์น้ำ
- ปลา / พระยาปลา 3 ครั้ง. 
ครั้งเมื่อพระเจ้าพรหมทัตครองราชย์สมบัติในกรุงพาราณสี พ่อค้าเกวียนคนหนึ่ง พร้อมด้วยบริวาร 500 เล่ม ไปค้าขายยังต่างประเทศ ผ่านทะเลทรายอันกันดารน้ำมีระยะทาง 60 โยชน์เหลืออีก 1 โยชน์ จะข้ามพ้นทะเลทราย ตกเย็นได้ให้บริวารเทน้ำโยนฟืนทิ้งเสีย ตกกลางคืนก็ออกเดินทางต่อไป

แต่บังเอิญคนนำทางเหนื่อยนอนหลับไปเสีย เกวียนได้วกกลับมายังที่เดิมในเวลาจวนสว่าง เมื่อเขารู้สึกตัวตื่นขึ้นจึงสั่งให้กลับเกวียนมุ่งหน้าเดินทางต่อไป แต่พอกลับขบวนได้ก็สว่างพอดี เพราะในเวลากลางวันทะเลทรายร้อนจัด จึงต้องปลดเกวียนพักอยู่ ณ ที่นั้น คนทั้งหลายซึ่งอดน้ำทั้งคืนยันรุ่งเช้า เมื่อมองไม่เห็นทางที่จะได้น้ำมาบริโภค ต่างพากันซบเซาเหงาหงอยไปตามๆกัน พ่อค้าคนหัวหน้าผู้ฉลาดธรณีวิทยา ได้ตรวจดู ณ บริเวณนั้น บังเอิญพบหญ้ากอใหญ่อยู่กอหนึ่ง จึงสันนิษฐานว่า ใต้กอหญ้าจะต้องมีน้ำเป็นแน่ ไม่อย่างนั้นแล้วหญ้ากอนี้จะอาศัยอยู่ได้อย่างไร

จึงให้คนขุดลงไป แต่แล้วต้องผิดหวัง เพราะไม่พบน้ำเลยสักนิด พบแต่หินก้อนใหญ่ จึงหมดหวังที่จะขุดต่อไป ต่างพากันทิ้งจอบทิ้งเสียมด้วยความหมดหวัง พ่อค้าผู้หัวหน้าอารมณ์ดี กระโดดลงไปในหลุม เงี่ยหูฟังดูที่แผ่นหินนั้น ก็ได้ยินเสียงกระแสน้ำไหลอยู่ใต้แผ่นหิน นึกกระหยิ่มในใจ แล้วขึ้นมาจากหลุมปลอบลูกน้องให้เกิดกำลังใจ แล้วสั่งให้เอาแท่งเหล็กขนาดใหญ่กระแทกแผ่นนั้นให้แตกเสีย จากนั้นลูกน้องกระโดดลงไปใช้แท่งเหล็กกระแทกแผ่นหิน ในทันทีนั้นตาน้ำขนาดใหญ่ก็พุ่งขึ้นมา สัตว์และคนทั้งหลายได้อาศัยอาบกินอย่างสุขสำราญเบิกบานใจกันถ้วนทั่ว พ่อค้าผู้เป็นหัวหน้าได้ปักเครื่องหมายตรงจุดที่พบบ่อน้ำไว้ ตกเย็นจึงได้พากันออกเดินทางต่อไป จนข้ามทะเลทราย กระทั่งถึงที่หมาย จึงได้จำหน่ายสินค้าจนเสร็จสิ้น แล้วพากันกลับเมืองของตนโดยปลอดภัย

 

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า “อันการเดินทางนั้น จำเป็นต้องมีหัวหน้าผู้ฉลาด รู้เท่าถึงเหตุการณ์ และความเพียรในทางที่ชอบ ย่อมทำกิจการงานให้สำเร็จลุล่วงได้”